فروپاشی

کتاب فروپاشی

کتاب فروپاشی ، نگاهی به درون رژیم شاه نوشته هدی صابر پژوهشگر، روزنامه نگار فعال ملی مذهبی و از گردانندگان مجله “ایران فردا” بود. وی پژوهش های متعددی در زمینه تحولات صنعت نفت در ایران، توسعه اقتصادی غرب، روندهای اقتصادی در کشورهای درحال توسعه، تحلیل برنامه های عمرانی، بودجه ومطالعات فرهنگی و اقتصادی انجام داد. او همچنین در دوره ریاست مهندس سحابی در سازمان برنامه، با آن سازمان همکاری می کرد. کتاب فروپاشی از وی کتابی است که موضوع آن در رابطه با نگاهی به درون رژیم شاه بحران ها، تضادها و ناکامی هایش نگارش شده است.

هدی صابر در این مطالعه تلاش کرده تاحد ممکن فارغ از تلاش ها و تحرکات مخالفان شاه، با گزارشی مستند از تضادها و بحران های نظام پهلوی روند افول قدرت آن رژیم را مورد بررسی قرار دهد؛ بحران های داخلی (سیاسی و اقتصادی) و بحران های خارجی (مواجهه با قدرت ها و…) که منظومه ای از اشتباهات و ایستادگی بر اصول غلط را به یادمان می آورند.

درباره فروپاشی نگاهی به درون رژیم شاه

فروپاشی اگر چه ظاهراً مفهومی صریح و روشن است اما در همان حال مفهومی متکثر و متنوع است. گلدستون (۱۹۹۱) فروپاشی نظام را بعنوان بحران در اقتدار نظام مستقر، اعتراض نخبگان و شورش مردمی تعریف می کند فروپاشی نظام بسیار فراتر از فروپاشی دستگاه اداری دولت یا ورشکستگی حکومت است. معنی مورد نظر گلدستون از فروپاشی، تاحد زیادی به مفهوم ((ازهم پاشیدگی سرزمین)) نزدیک است، زیرا بر اساس آن، نظام که وظیفه حفظ کنترل و ثبات در سرزمین را برعهده دارد سقوط می کند و در نتیجه این امکان برای گروه های دیگر فراهم می شود تا برای سلطه برزمین، تلاش کنند.

ازهم پاشیدگی را می توان از دو بعد فروپاشی نهاد سیاسی و نزاع بر سر قدرت توضیح داد. فروپاشی نهاد سیاسی به معنای آن است که قواعد و ارزشهای حاکم بر تضادهای میان گروه ها، به ویژه درون نظام مستقر دیگر مشروعیت ندارد، اثر بخش نیست و از آنها پیروی نمی شود. اما نزاع بر سر قدرت به معنای آن است که اختلاف و کشمکش نابود کننده ای میان گروه هایی که در بخش یا بخش هایی از سرزمین، منابع را بسیج و کنترل می کنند، جریان دارد. همین عوامل، میزان محتمل فروپاشی را تعیین می کنند.

“فروپاشی” مفهومی دوقطبی است و به وقوع یا عدم وقوع فروپاشی اشاره دارد، در همان حال عموماً با شدت های متفاوتی واقع میشود؛ به ویژه باید توجه داشت که اقتدار و بحران رژیم ها همواره در حد فاصل صفر و صد قرار دارد و شدت آن به میزان تمرد علیه اقتدار نظام مرتبط است.

منبع : فروشگاه کتاب ایران